Εισήγηση Νικόλα Κανελλόπουλου για το επάγγελμα του Paralegal, το μέλλον και τις προοπτικές του.
Οι περισσότεροι σκέφτονται το ρόλο του paralegal ως ένα απλό βοηθό που συνεπικουρεί το δικηγόρο, διεκπεραιώνοντας αποκλειστικά βοηθητικές, διοικητικής φύσεως εργασίες. Ήδη, όμως, οι διεθνείς τάσεις αποδεικνύουν ότι ο ρόλος του paralegal εκφεύγει αυτού του στενού πεδίου αρμοδιοτήτων και ανάγεται σε έναν πολύτιμο συνεργάτη.
Στις μέρες μας, η παρουσία των paralegals διαδραματίζει αναπόσπαστο ρόλο στο πεδίο παροχής νομικών υπηρεσιών και ως επάγγελμα είναι ευρέως διαδεδομένο σε πληθώρα ευρωπαϊκών χωρών, ιδίως στη Μεγάλη Βρετανία, το Βέλγιο, τη Γερμανία, την Ιταλία, μεταξύ αυτών τα τελευταία χρόνια και στην Ελλάδα, αλλά και εκτός ευρωπαϊκών συνόρων, ιδίως στην Αμερική, προσφέροντας εξαιρετικές προοπτικές καριέρας και επαγγελματικής σταδιοδρομίας για εκείνους που επιλέξουν να το ακολουθήσουν.
Ο Αμερικανικός Δικηγορικός Σύλλογος (ΑΒΑ) ορίζει τον paralegal ως ένα πρόσωπο που διαθέτει την κατάλληλη εκπαίδευση, κατάρτιση και επαγγελματική εμπειρία και απασχολείται από μια δικηγορική εταιρεία, μια κυβερνητική υπηρεσία ή άλλη οντότητα, εκτελώντας ουσιαστικό νομικό έργο και έρευνα υπό την επίβλεψη του δικηγόρου.
Η Αμερικανική Ομοσπονδία Συλλόγων Paralegal εξειδικεύει επακριβώς σε τι συνίσταται το «ουσιαστικό αυτό νομικό έργο» που παρέχουν οι paralegals, ορίζοντας το ως “αναγνώριση, αξιολόγηση και αλληλεπίδραση νομικών γεγονότων και εννοιών”.
Ευλόγως τίθεται, λοιπόν, το ερώτημα ποιες υπηρεσίες μπορεί κάποιος να αναμένει όταν απασχολεί ένα paralegal; Ή αλλιώς σε ποιες επιμέρους δραστηριότητες αναλύεται το επάγγελμα του paralegal;
Η διεθνής πρακτική μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο σύμβουλο, ώστε να σκιαγραφήσουμε ευκρινώς το εν λόγω επάγγελμα.
Η εργασία ενός paralegal προϋποθέτει μια ποικιλία προσωπικών δεξιοτήτων, μεταξύ των οποίων δεσπόζουσα θέση κατέχουν οι κάτωθι:
- Διοικητικές και οργανωτικές ικανότητες
- Δυναμισμός, επινοητικότητα, δυνατότητα ευελιξίας και διαπραγμάτευσης
- Ευχέρεια λόγου και άνεση στις κοινωνικές επαφές
- Υπευθυνότητα, πρωτοβουλία και ικανότητα πρόβλεψης και διεκπεραίωσης των αναγκών μιας δικηγορικής εταιρίας/γραφείου
- Ικανότητα να μεριμνά για τη σωστή εφαρμογή και παρακολούθηση της πολιτικής της εταιρείας, προκειμένου να επιτευχθούν οι τιθέμενοι στόχοι
- Ισχυρή και δυναμική προσωπικότητα
- Οξεία αντίληψη και ορθή εκτίμηση των καταστάσεων
- Αποφασιστικότητα και ικανότητα στοχοθεσίας
Παράλληλα, απαιτείται από τους paralegals μια προηγμένη κατανόηση του νομικού συστήματος, ήτοι γνώση βασικής νομικής ορολογίας, κατανόηση της εξέχουσας σημασίας των νομικών προθεσμιών και εν γένει εξοικείωση με το υφιστάμενο νομικό περιβάλλον, ούτως ώστε να είναι ικανοί να συνεπικουρούν το δικηγόρο στο δύσκολο έργο του, απαλλάσσοντάς τον από σημαντικό φόρτο εργασίας και συμβάλλοντας ωσαύτως στην ταχύτερη και πληρέστερη εξυπηρέτηση των ανακυπτουσών αναγκών.
Η αλήθεια είναι ότι οι paralegals εκτελούν ένα ευρύ φάσμα καθηκόντων και οι δραστηριότητές τους ποικίλλουν ανάλογα με τις ανάγκες της εταιρίας ή του γραφείου στο οποίο απασχολούνται και της ειδικότερης κατάρτισης που έχουν λάβει. Μεταξύ των καθηκόντων τους, μπορεί κανείς να διακρίνει μερικές σημαντικές δραστηριότητες, τις οποίες οι paralegals καλούνται να φέρουν εις πέρας σε καθημερινή βάση, όπως μαρτυρά η διεθνής πρακτική:
- Διοικητικές Αρμοδιότητες
Οι paralegals αναμένεται να χειριστούν διοικητικές εργασίες, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο καθοριστικά στην ορθή οργάνωση ενός γραφείου.
Ειδικότερα, ασχολούνται με τη σύνταξη, την αντιγραφή και την αρχειοθέτηση κειμένων, την ταξινόμηση φακέλων, τη διαχείριση και διακίνηση αλληλογραφίας, την προφορική ή ηλεκτρονική επικοινωνία και γενικότερα με εργασίες γραφείου. Όμως, ο ρόλος τους δεν είναι απλά εκτελεστικός. Αντιθέτως, οφείλουν να κρίνουν και να λαμβάνουν τις κατάλληλες πρωτοβουλίες μέσα στη περιοχή ευθύνης τους, να ενεργούν με αποφασιστικότητα, ταχύτητα και ακρίβεια και να παρέχουν την απαραίτητη υποστήριξη στο δικηγόρο και κατ’ επέκταση σε όλη την ομάδα, στηριζόμενοι στις γνώσεις τους, στις ικανότητές τους και στις διευκολύνσεις που τους παρέχει η σύγχρονη τεχνολογία.
Είναι δε συχνά υπεύθυνοι για την ορθή τήρηση του χρονοδιαγράμματος του δικηγόρου, το οποίο καταρτίζουν σε συνεργασία με αυτόν, υπενθυμίζοντάς του το πρόγραμμα των καθημερινών συναντήσεων και επαφών του, αναλαμβάνουν δε τις τηλεφωνικές και ηλεκτρονικές επικοινωνίες του γραφείου, ερχόμενοι και οι ίδιοι σε επαφή με τους πελάτες, τους δικηγόρους, τους μάρτυρες, τους δικαστικούς επιμελητές και το προσωπικό του δικαστηρίου για τη διευθέτηση εκκρεμών ζητημάτων. Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που οι paralegals ασκούν και καθήκοντα υπευθύνου δημοσίων σχέσεων.
- Νομική Έρευνα και Παρουσιάσεις
Ένας από τους σημαντικότερους ρόλους ενός paralegal αποτελεί η παροχή ουσιαστικής συνδρομής στο δικηγόρο κατά την προετοιμασία του τελευταίου για προσεχή δικαστήρια, σύνταξη νομικών κειμένων και μελέτη δικογραφιών. Ένα μεγάλο μέρος αυτής της συνδρομής συνίσταται στη διεξαγωγή νομικής έρευνας και στη συγκέντρωση όλων των σχετικών πληροφοριών για την υπό κρίση υπόθεση, πάντα υπό την καθοδήγηση του επιβλέποντος δικηγόρου. Ειδικότερα, περιλαμβάνει την έρευνα των πραγματικών περιστατικών της υπόθεσης, καθώς και τη συγκέντρωση της σχετικής νομοθεσίας, νομολογίας και των νομικών άρθρων που αφορούν στην υπόθεση. Ο paralegal συγκεντρώνει, μελετά και αναλύει τις πληροφορίες, προετοιμάζοντας εν συνεχεία μια γραπτή αναφορά στο δικηγόρο, ούτως ώστε ο τελευταίος να καθορίσει τον τρόπο χειρισμού της υπόθεσης. Συχνά, οι paralegals συμμετέχουν ενεργά και στην προετοιμασία παρουσιάσεων στον πελάτη, οι οποίες έχουν είτε αμιγώς νομικό περιεχόμενο είτε χαρακτήρα αναλυτικής περιγραφής των διενεργηθεισών ενεργειών που αφορούν στην εκκρεμή υπόθεσή του.
- Συναντήσεις με πελάτες
Οι συναντήσεις με πελάτες αποτελούν ένα εξίσου σημαντικό μέρος της καθημερινής δραστηριότητάς τους. Ένας paralegal παρίσταται στην αρχική συνέντευξη με τον πελάτη, κατά την οποία ο δικηγόρος λαμβάνει πληροφορίες σχετικά με τα πραγματικά περιστατικά, καταγράφει τα ουσιώδη και εντοπίζει τα τιθέμενα νομικά προβλήματα. Με αυτόν τον τρόπο, οι paralegals είναι πλήρως ενήμεροι επί της εκάστοτε υπόθεσης, όντας σε θέση, αφού πρωτίστως έχουν κρατήσει τις σχετικές σημειώσεις, να διεξάγουν μεταγενέστερες συνεντεύξεις με πελάτες και μάρτυρες και να παρακολουθούν αδιαλείπτως την εξέλιξη της πορείας της υπόθεσης, ανταποκρινόμενοι πλήρως σε ό,τι σχετικό τους ζητηθεί.
- Σύνταξη νομικών εγγράφων
Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες μεταξύ των αρμοδιοτήτων ενός paralegal βρίσκεται και η σύνταξη νομικών εγγράφων. Αυτή μπορεί να περιλαμβάνει ειδικότερα τη σύνταξη αλληλογραφίας, αιτήσεων, υπομνημάτων, εξουσιοδοτήσεων, εξωδίκων και εν γένει εγγράφων με νομικό περιεχόμενο. Για το λόγο αυτό, η παράλληλη εκπαίδευσή τους στην τέχνη της γραπτής επικοινωνίας κρίνεται ουσιώδης.
Εν κατακλείδι, δεν θα ήταν υπερβολή να λεχθεί ότι συχνά η ορθή επιλογή και ο ρόλος των paralegals αποτελεί το κλειδί της επιτυχίας, ιδίως δε σε δικηγορικές εταιρίες των οποίων η σύνθετη οργάνωση, η πολυπλοκότητα και το απαιτητικό εργασιακό περιβάλλον επιτάσσουν τη στελέχωσή τους με προσωπικό ικανό, το οποίο λόγω της επαγγελματικής του θέσης αναπτύσσει σχέσεις εμπιστοσύνης τόσο με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας όσο και με το πελατειακό δίκτυο και αναδεικνύεται ως χρήσιμος συμπαραστάτης στη σύγχρονη απαιτητική εργασιακή καθημερινότητα.