Ο νέος εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών των επιχειρήσεων, που είναι πλέον νόμος του Κράτους, ο ν. 4469/2017, αποτέλεσε, αναμφίβολα, μια πολύ σημαντική νομοθετική πρωτοβουλία. Για τον λόγο αυτό, το σύνολο της επιχειρηματικότητας είχε από την αρχή υποστηρίξει την υιοθέτηση ενός τέτοιου συστήματος. Χωρίς υπερβολή, πρόκειται για την τελευταία ευκαιρία για την πραγματική αναδιάταξη της ελληνικής Οικονομίας. Η τελευταία προσπάθεια για να επιστρέψουμε σε ομαλές, ασφαλείς συνθήκες για το ελληνικό επιχειρείν.
H στόχευση του νόμου είναι ασφαλώς ορθή: πλήθος επιχειρήσεων που έχουν πληγεί από την πολυετή ύφεση παραμένουν σε αδιέξοδο, χωρίς πρόσβαση στη ζωτική ρευστότητα. Παραμένουν παγιδευμένες σε μια κατάσταση ζόμπι, σε έναν φαύλο κύκλο φθοράς που οδηγεί στον αμετάκλητο αφανισμό. Και προσοχή! Δεν μιλάμε μόνο για μη παραγωγικές, νεκρωμένες επιχειρήσεις, καταδικασμένες σε πτώχευση.
Μιλάμε για ένα μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων που παρ’ όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, μπορούσαν να γίνουν βιώσιμες, να σώσουν τις θέσεις εργασίας τους, την πελατεία τους, τις σχέσεις με τους προμηθευτές τους. Επιχειρήσεις που θα είχαν ένα πιο φωτεινό μέλλον, αν μπορούσαν να διαφύγουν κάπως, συγκροτημένα και αποτελεσματικά, από το σκοτάδι του σήμερα. Κι όμως, δεν μπορούν να το κάνουν, εξ αιτίας των δυσθεώρητων και ετερόκλητων οφειλών προς ένα πλήθος οφειλετών.
Μέσα σε αυτό το πραγματικό πλαίσιο, ο νέος νόμος εύστοχα αποσκοπεί στην ολιστική διευθέτηση του ιδιωτικού χρέους μιας επιχείρησης προς όλους τους πιστωτές, ακόμη και προς το Δημόσιο και τους ασφαλιστικούς φορείς.
Ευεργετικά αποτελέσματα
Επομένως, πράγματι, φαίνεται ότι μπορούμε να έχουμε ευεργετικά αποτελέσματα για τις προβληματικές μεν βιώσιμες δε επιχειρήσεις, με την παροχή μιας υπολογίσιμης και μετρήσιμης ελπίδας για το μέλλον.
Με άλλα λόγια, το νέο σύστημα ρύθμισης στοχεύει σε αυτό που διεθνώς αποτυπώνεται με τον όρο “fresh start”. Επιδιώκει δηλαδή να δώσει μια “δεύτερη ευκαιρία” στους επιχειρηματίες που, παρά τις αντιξοότητες που αντιμετώπισαν, μπορούν και αξίζουν να συνεχίσουν τη δραστηριότητά τους, αποφεύγοντας την πτώχευση. Και το κάνει με έναν τρόπο διαρθρωμένο, δομημένο σε συγκεκριμένα στάδια, θέτοντας στο επίκεντρο της όλης διαδικασίας τη διαπραγμάτευση. Τη συνεννόηση μεταξύ οφειλέτη και πιστωτών -όλων των πιστωτών- μακριά από τις δικαστικές αίθουσες.
Βλέπουμε δηλαδή παντού ότι όλος ο νόμος, με εξαίρεση τη διάταξη για τη δικαστική επικύρωση, διαπνέεται από ένα πνεύμα εξωδικαστικής ρύθμισης. Βασίζεται στην ιδιωτική αυτονομία των μερών, με τις εγγυήσεις φυσικά του νόμου και τη σταθεροποιητική και ευεργετική παρουσία ενός τρίτου, κατάλληλα καταρτισμένου και αντικειμενικού προσώπου, του συντονιστή – διαμεσολαβητή.
Στρατηγικά πλεονεκτήματα
Στα στρατηγικά πλεονεκτήματα της διαδικασίας περιλαμβάνεται η αμεσότητά της, καθώς θα γίνεται σε μεγάλο βαθμό ηλεκτρονικά. Επίσης, πρέπει να σταθούμε στην εμπιστευτικότητα της διαδικασίας και στη δεσμευτικότητα των συμφωνιών.
Ενώ, όπως σημειώσαμε ήδη, μιλάμε για ρύθμιση ολιστική: δεν αφορά μόνο σε οφειλές από “κόκκινα” τραπεζικά δάνεια και απαιτήσεις προμηθευτών ή εργαζομένων αλλά καταλαμβάνει και οφειλές προς το ίδιο το Δημόσιο και τους ασφαλιστικούς οργανισμούς.
Βασικό κριτήριο, η βιωσιμότητα της επιχείρησης και η προοπτική συνέχισης της λειτουργίας της, με ταυτόχρονη ικανοποίηση των απαιτήσεων των πιστωτών.
Είναι επομένως ο νόμος τέλειος;
Προβληματισμοί για την εφαρμογή
Φυσικά, όχι. Όπως δεν υπάρχει το τέλειο έγκλημα, δεν υπάρχει και ο τέλειος νόμος! Υπάρχει σήμερα ένας προβληματισμός για την πρακτική εφαρμογή του νόμου.
Προτάσεις που περιλάμβαναν:
- η επιβολή αυστηρών κυρώσεων για τις παραβιάσεις της εχεμύθειας και του απορρήτου,
- ο επιμερισμός της αμοιβής του συντονιστή σε όλα τα μέρη της διαπραγμάτευσης, και όχι μόνο σε αυτόν που ανοίγει τη διαδικασία, άρα στην κατάχρεη επιχείρηση,
- το άνοιγμα του αριθμού των συντονιστών σε όλους τους διαμεσολαβητές του ΥΔΔΑΔ,
- την παροχή δυνατότητας στον διαμεσολαβητή – συντονιστή να απευθύνει μη δεσμευτικές προτάσεις στα μέρη,
- η εισήγησή μας για ριζική απλοποίηση της διαδικασίας δικαστικής επικύρωσης,
- ο περιορισμός της ευθύνης των συντονιστών μόνο για δόλο όπως ισχύει για κάθε διαμεσολάβηση,
- η εισαγωγή συγκεκριμένων κριτηρίων για την έκθεση οικονομικής βιωσιμότητας,
- η εισαγωγή ειδικής διαδικασίας για τις πολύ μεγάλες επιχειρήσεις κ.α.
Το αποτέλεσμα έχει σημασία
Γνωρίζουμε επίσης τις έντονες ενστάσεις των φορέων της επιχειρηματικότητας για το υπερβολικά στενό πεδίο εφαρμογής, τα εμπόδια εισόδου. Πρέπει όμως πλέον να δούμε πώς θα πετύχει το νέο σύστημα ρύθμισης στην πράξη, να παρακολουθούμε την πορεία υλοποίησης και να εξακολουθούμε να θέτουμε στην Πολιτεία τα πάγια αιτήματα των φορέων της Κοινωνίας και της Οικονομίας.
Κανείς δεν αρνείται ότι πρέπει ο εξωδικαστικός μηχανισμός να οδηγήσει στο σκοπούμενο αποτέλεσμα: την ταχεία και αποτελεσματική διευθέτηση των οφειλών μιας επιχείρησης που αντιμετωπίζει προβλήματα αλλά είναι ακόμη ζωντανή και μπορεί να γίνει ξανά παραγωγική.
Εξ άλλου, παρά τις επί μέρους παρατηρήσεις μας στεκόμαστε στη μεγάλη προστιθέμενη αξία της συγκεκριμένης μεταρρυθμιστικής παρέμβασης. Είναι η πρώτη φορά που στην Ελλάδα δίνεται θεσμικός ρόλος στους μόνους διαπιστευμένους από την Πολιτεία βοηθούς διαπραγματεύσεων, τους διαμεσολαβητές του Υπουργείου Δικαιοσύνης.
Μπορεί δηλαδή να μη μιλάμε εν προκειμένω για διαμεσολάβηση του ν. 3898/2010, αλλά για μια υποβοηθούμενη διαπραγμάτευση, όμως μπορούμε να κάνουμε λόγο για την πρώτη φορά που υπάρχει διαρθρωμένη διαδικασία με υποχρεωτική παρουσία του τρίτου διαμεσολαβητή, έστω ως συντονιστή, που μπορεί να έχει απτά αποτελέσματα, τόσο στη ρύθμιση των οφειλών (όπως επιδιώκεται) όσο και ευρύτερα, στη διαπαιδαγώγηση και στην εκπαίδευση μιας ολόκληρης Κοινωνίας στην εξωδικαστική ρύθμιση.
Φως στο σκοτεινό τούνελ
Μια μικρομεσαία επιχείρηση, ένας μεμονωμένος επαγγελματίας που θα μπορέσουν με το συντονισμό του διαμεσολαβητή και γύρω από το τραπέζι της διαπραγμάτευσης να δουν φως στο σκοτεινό τούνελ της υπερχρέωσης, θα αισθανθεί άμεσα τα οφέλη και τις ευεργετικές συνέπειες της εξωδικαστικής διαδικασίας. Αυτό θα έχει προβολή και στις μελλοντικές του υποθέσεις, ως επιχειρηματία, ως ανθρώπου, ως κοινωνού.
Μέσα από κάθε μεμονωμένη επιτυχία του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης, πέρα από τα προφανή οικονομικά ωφελήματα, κάθε επιχείρηση θα μπολιάζεται με μια αισιόδοξη προσέγγιση στη διαρθρωμένη διαπραγμάτευση. Με μια επαληθευμένη αυτοπεποίθηση ότι με τη βοήθεια τρίτου καταρτισμένου προσώπου μπορεί να βρεθεί λύση μέσα από συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων ακόμη και στα πιο δυσεπίλυτα και σύνθετα θέματα, όπως είναι κατ’ εξοχήν η ρύθμιση οφειλών απέναντι σε ένα πλήθος πιστωτών.
Και κάπως έτσι, ο νέος θεσμός μπορεί να γίνει ένα εργαστήριο διαπαιδαγώγησης της Κοινωνίας μας στην Εναλλακτική Επίλυση Διαφορών.
http://www.kokkinodaneio.gr/index.php/eidhseis/kokkina-daneia/item/2996-o-mixanismos-os-meso-epilisis-diaforon#.WSMizIxwmNE.facebook